Hoendiepskade 24,25
Moddermanlaan 9
Goeman Borgesiuslaan 40
In juli 1924 deed architect M.G. Eelkema, namens de N.V. Helperzwembad en Warmtecentrale Groningen, een aanvraag bij de gemeente om een ‘gebouw op te richten, bevattende een overdekt zwembassin met twee wonings’. De financiële haalbaarheid lost Eelkema zelf op door het verwarmde badwater te gebruiken voor de verwarming van tevens door hem ontworpen woningen in de directe omgeving. Hij werkt met welwater en schakelt een wichelroedeloper in om te kijken waar het grondwater zo dicht mogelijk bij het maaiveld komt.
Exact op die plek en iets meer dan een jaar later, in september 1925 om precies te zijn, wordt het zwembad opgeleverd. Een revolutionaire oplossing voor die tijd; op deze manier werd het warme water voor de radiatoren van de woningen aan onder andere de Moddermanlaan, van het zwembad betrokken. In totaal werden 120 huizen van Eelkema’s ‘Bouwmaatschappij Helpman’ op deze wijze verwarmd. Bij hevige sneeuwval bleven delen van de wegen waaronder de transportbuizen lagen, daardoor zelfs sneeuwvrij.
Het Helperzwembad was toen, naast het Noorderbad in de Korrewegwijk, het tweede overdekte zwembad in de stad Groningen. In de jaren ‘20 van de vorige eeuw bestond er een groeiende behoefte aan ontspanning en meer hygiëne, in de hoop zo de gezondheid te verbeteren.
Voor het Helperbad ontwierp Eelkema een symmetrisch bakstenen gebouw met een zeer bijzondere en toepasselijk golvende dakrand. Ook de gebeeldhouwde vissen aan weerszijden van de entreetrap refereren aan de functie van het gebouw. Het middendeel is aan de zijkanten omsloten door twee hogere zijvleugels. De witte ‘speklagen’ (banden) die over het hele gebouw lopen, benadrukken de horizontale en functionele geleding van het gebouw. Achter het voorgebouw is de zwemhal gesitueerd.
Sinds 1971 zijn de twee woningen, die onderdeel van het gebouw uitmaakten, in gebruik als kantoren. Het Helperbad blijft al die tijd in gebruik als zwembad. Door diverse moderniseringen en ver- en aanbouwwerkzaamheden waren de oorspronkelijke kwaliteiten van het gebouw in de loop der tijd deels verloren gegaan. Zo was de open houten kapconstructie boven de oude zwemzaal door middel van een systeemplafond aan het zicht van de zwemmers onttrokken en ook de stalen roedenramen zijn op een gegeven moment vervangen.
In het begin van de 21ste eeuw werd dit bad in verband met de slechte staat van de funderingen zelfs met sluiting bedreigd. Na onderzoek bleek het echter mee te vallen en vooral een kwestie van achterstallig onderhoud te zijn. Bij de laatste renovatie en restauratiezijn de oorspronkelijke details en ornamentiek weer teruggebracht en hersteld. De originele overkapping is weer in alle glorie hersteld en na kleurenonderzoek ter plaatse in een rode kleur geschilderd. De toiletten en kleedkamers zijn verplaatst en gemoderniseerd, en de buitentrap en tegels hersteld. Het Helperbad - het als enige nog in gebruik zijnde Groningse zwembad van vóór de Tweede Wereldoorlog - wordt nog steeds volop gebruikt door recreanten, maar ook door (zwem)klassen, zwemverenigingen, duikers en kanopoloërs.