Van alle monumentale bouwwerken in de stad Groningen is het eeuwenoude Prinsenhofcomplex zonder twijfel het meest ‘herbestemd’. Het gebouw kende vele tientallen en meest uiteenlopende bestemmingen. Soms hield een bestemming lang stand maar er waren ook perioden van snel wisselende activiteiten.

Het oudste deel van het Prinsenhofcomplex werd in de 15e eeuw als Fraterhuis met kerk voor de Broeders des Gemenen Levens gebouwd. Deze religieuze beweging van broeders die een ‘gemeen’ (gemeenschappelijk) leven leidden, streefden naar zuivere vroomheid en verwierpen het wereldse. In het oudste bouwdeel zijn onder andere delen van spitsboogvensters bewaard gebleven die eens de kerkzaal verlichtten. Wanneer Groningen in 1568 een bisschop krijgt, wordt het complex verbouwd tot een prachtige woning voor de kerkvorst, die er tot zijn vroege overlijden in 1576 heeft gewoond.

Hierna bood het complex enige jaren onderdak aan twee achtereenvolgende stadhouders: de Staatse stadhouder Rennenberg die in 1580 overstapte naar het Spaanse kamp en vanaf 1584 aan zijn opvolger Verdugo. Met de Reductie van Groningen kwam hier snel een einde aan. Het complex werd in het begin van de 17e eeuw verbouwd en uitgebreid tot een echt Prinsenhof, waarbij onder andere de kerkzaal met een verdieping werd verhoogd en de bekende Prinsenhoftuin werd aangelegd. In 1727 volgde een omvangrijke verbouwing en vernieuwing waarbij de vleugel rechts van het voorplein opnieuw werd opgetrokken.

Na de Franse revolutie in 1795 diende het complex ruim een eeuw lang alsmilitair hospitaal voor vierhonderd en later zelfs voor wel zeshonderd zieken. Nog voordat het hospitaal helemaal uit het complex verdwenen was, werd het een soort kazerne voor de Marechaussee en een bataljoninfanterie. In een ander deel werd, van 1906 tot 1912, na de verwoestende brand van het Academiegebouw, het laboratorium voor Anorganische Chemie gehuisvest. In 1925 werd het door de gemeente overgenomen en vonden er uiteenlopende activiteiten plaats, variërend van tentoonstellingen, vergaderingen, oefeningen door diverse muziekverenigingen tot gasmasker-/gifgasonderzoek en voedselvoorziening door het ‘bureau voor noodevacuaties en paniekvluchten’ (1945).

Ondertussen raakte het complex steeds verder in verval en vanaf 1935-1936 werden enkele onderdelen, zoals de toegangspoort en de grote tuin, gerestaureerd. De regionale omroep RTV Noord was van 1945 tot 2005 in het Prinsenhof gehuisvest en daarmee de laatste ‘bewoner’. Tijdens die periode, van 1968 tot 1978, vond een ingrijpende restauratie en verbouwing plaats waarbij het exterieur werd teruggebracht naar de 17e en 18e eeuwse situatie. Met weinig respect voor de geschiedenis van het gebouw werden ten behoeve van RTV Noord in het interieur echter moderne kantoorruimtes en studio’s toegevoegd.

Na vertrek van de omroep werd op aandringen van de gemeente onderzoek gedaan naar de mogelijkheid er een luxe hotel te stichten. Drie gerenommeerde Groningse horeca-ondernemers zagen heil in het project en exploiteren er sinds september 2012 een viersterrenhotel met 34 unieke kamers. Architectenbureau De Zwarte Hond en Architectuurstudio SKETS tekenden voor het ontwerp. Ook is er een café-restaurant met een terras aan de zijde van de Prinsentuin.