STAAT IN GRONINGEN

Minder is meer

Wat doe je als je een huis gaat bouwen in een beschutte, weelderige tuin met prachtige bomen? Juist, je trekt de buitenwanden zoveel mogelijk op uit glas zodat je vanuit de woning optimaal en gerieflijk kunt genieten van het omringende groen.

Espad 4 in de zuidelijke stadswijk Villapark is zo’n woning. De in 2006 opgeleverde villa is ontworpen door Skets architectuurstudio. Het Groningse bureau deed dat in nauwe samenwerking met de opdrachtgever, de familie Steenge.

Skets heeft de gevels aan de tuinzijde grotendeels opgetrokken uit glas. Opvallend gegeven: de ramen lopen helemaal door tot de vloeren, er zijn geen borstweringen. Daarmee is de tuinzijde één groot, open vizier op het vele groen geworden.

Glas is een fantastisch bouwmateriaal. Naast materieel is het tevens immaterieel. Materieel omdat het tastbaar is, je kunt het aanraken. Immaterieel omdat het onzichtbaar is, je kunt er immers doorheen kijken. Met glas kun je de omringende omgeving tot ver in de woning laten doordringen.

De vele glaspartijen aan de tuinzijde zijn gedeeltelijk gevat in lijsten van Spaanse leisteen. Dit massief ogende materiaal biedt wat tegenwicht aan het immateriële glas. Maar waarom juist deze Spaanse leisteen? Janpiet Nicolai van Skets verklaart: ‘Samen met de opdrachtgever bezocht ik tal van bouwbeurzen, op zoek naar een natuurlijk materiaal dat goed moest aansluiten op de natuurlijke omgeving rondom de villa. Toen zagen we deze steen, met een groene kleur die precies past in de tuin. Daarnaast een steen met een grillige, buitengewoon fraaie textuur.’

Door het vele glas stelt de villa zich open voor de natuurlijke omgeving. Op haar beurt dringt de woning door in de tuin, gaat ze een interactie aan met de tuin door op tal van plekken uit te kragen. Skets heeft zowel grote als kleine uitkragingen verwerkt. Aan de straatzijde is een grote uitkraging gerealiseerd, daar steekt de bovenste bouwlaag maar liefst 5,5 meter de tuin in.

Kleinere uitkragingen zijn aangebracht in de vorm van luifels, veelal geplaatst boven de grote raampartijen aan de tuinzijde. Met luifels worden zogeheten tussenruimtes gecreëerd, ruimtes die zowel binnen als buiten zijn. Binnen omdat je dankzij de luifel beschut kunt zitten, buiten omdat je in de buitenlucht vertoeft. Een luifel valt te vergelijken met een ondiep uitgevoerde veranda.
Via een aantal trappen kunnen de bewoners de tuin betreden. De aanwezigheid van deze trappen toont aan dat de woning als het ware is opgetild, de villa lijkt te zweven boven de tuin. De natuur loopt als het ware onder de woning door, en dat maakt gebouw en tuin nog meer tot een harmonieus geheel.

De inwendige ruimtes van de villa worden van elkaar gescheiden door verschuifbare panelen. Zeer praktisch want ze bieden de mogelijkheid om kamers samen te voegen of juist op te delen. Bijzonder is dat de architecten van Skets ook delen van het interieur hebben ontworpen. Janpiet Nicolai beschouwt de trap als een absolute topper: ‘Tot dusver de mooiste die van onze tekentafel is gekomen.’

Mies van der Rohe (1886-1969) was een architect die grote invloed had op de ontwikkeling van de architectuur in de 20e eeuw. Zijn ontwerpen worden gekenmerkt door heldere vormen en een veelvuldig gebruik van staal, beton én glas. De meest gevleugelde en geciteerde woorden van Van der Rohe luiden: ‘Less is more’. Met Espad 4 heeft Skets deze uitspraak ter harte genomen. Met weinig materiaal (glas is immers in zekere zin immaterieel) is een optimaal ontwerp gerealiseerd.