STAAT IN GRONINGEN

Keramische lei

Velen vinden de wat oudere bebouwing op het Zernikecomplex maar niks. “Veel te wijds opgezet, buitenproportioneel, kleurloos, kil, te geometrisch, te rechtlijnig”, luidt hun kritiek. “De ontwerpers hebben de plank volkomen misgeslagen.”

Al deze Zernikehaters halen waarschijnlijk opgelucht adem als ze de Zernikeborg aanschouwen. Een anti-geometrisch, een organisch gebouw. Een gebouw met ronde lijnen én met warme kleuren. Een gebouw dat in alle opzichten contrasteert met de wat oudere bebouwing op het Zernikecomplex.

“En dat was precies mijn bedoeling”, reageert Maria Haag, de architect van de Zernikeborg. “Ik vind de oudere gebouwen op het complex te ver van elkaar staan. Daardoor ontbreekt de menselijke maat. Met het aanbrengen van een contrast wil ik het afstandelijke en de onmenselijke maat doorbreken. Hoe gek het ook mag klinken: door één verschil kun je de samenhang van het geheel bevorderen. Met mijn ontwerp heb ik zowel de rechte lijnen als de textuur van het WSN-gebouw doorbroken. Door mijn vorm en materiaalkeuze is het WSN-gebouw anders geworden.”

De uiterlijke verschijningsvorm van de Zernikeborg valt het best te typeren als ‘een enorme halve bol’. Een halve bol die bovendien ten dele in het water staat. Door die actie heeft architect Haag water en architectuur op subtiele wijze met elkaar verbonden. “Dat water lag er maar, nergens raakte het een gebouw. Daardoor schiep het nog meer afstand. Nu is er veel meer eenheid.”

Het deel van de Zernikeborg dat in het water staat is opgetrokken uit glas. Door dit gegeven krijgt de verbinding architectuur-water een extra accent. Architectuur en water vloeien als het ware in elkaar over.

De verbinding architectuur-water is dus heel ‘open’ omdat ze uit glas bestaat. Hoe anders is de rest van de Zernikeborg! Eén gesloten (dakpannen)massa, slechts op enkele plekken doorbroken door smalle raamlinten. Haag: “Achter de verticale raamlinten bevinden zich trappenhuizen of eindpunten van gangen. De horizontale raamlinten duiden de kantoren aan. Meer ramen had ik niet nodig omdat de bovenkant van het gebouw uit glas bestaat. Het daglicht valt van boven het gebouw in.”

De Zernikeborg (een enorme halve bol) is bekleed met ‘kleine tegeltjes’. Haag verklaart: “Een bolle vorm kun je, technisch gezien, niet bekleden met grote platen. Daar heb je kleine dingetjes voor nodig. Ik heb gekozen voor keramische lei, dat is een soort dakpan. Keramische lei heeft een zachte textuur. T’is aaibaar, je wilt het voelen. Het is een reactie op het beton van de oudere bebouwing.”

De Zernikeborg lijkt uit louter dak te bestaan omdat vrijwel het gehele gebouw, van onder tot boven, is bekleed met keramische lei. “De Groningse boerderijen hebben mij op dat idee gebracht”, licht de architect toe. “Ik heb een aantal rondritten door de provincie Groningen gemaakt om inspiratie op te doen voor de Zernikeborg. Overal zag ik boerderijen met enorme daken. Daken die bijna tot de grond reiken. Ik vond dat typisch Gronings en besloot dat te verwerken in mijn ontwerp.”

Het inwendige van de Zernikeborg bestaat uit een aantal betonnen dozen. Deze dozen vormen de draagconstructie van het gebouw. Om het beton heen is een houten koepel getimmerd. Die koepel is vervolgens bekleed met keramische lei.

De Zernikeborg biedt onder anderen onderdak aan het Rekencentrum, een aantal leslokalen, het KPN Kenniscentrum en de CAVE; een projectieruimte voor drie-dimensionale, virtuele producties. Op 12 september wordt het gebouw officieel geopend. Maria Haag van Inbo Architecten bna (Rijswijk) ontwierp de Zernikeborg.