Platform GRAS presenteert

STAAT IN GRONINGEN

Architectuur in Stad

Architectuur
vergroot

Oosterpoort & Europapark

Wijken

Oosterpoort
De Oosterpoort is een wijk aan de zuidoostkant van de binnenstad. De wijk wordt in het noorden en noordwesten begrensd door het Verbindingskanaal en door de Oosterhaven. In het noordoosten en oosten vormen het Eemskanaal z.z., de Europaweg en het industrieterrein ten oosten van het Oude Winschoterdiep de begrenzing, in het zuidoosten het terrein van de Gemeentelijke Reiniging en in het zuidwesten en westen respectievelijk de spoorlijn en de Hereweg.

De Hereweg en de Oosterweg behoren al lang tot de belangrijke uitvalswegen aan de zuidkant van de stad. Langs de wegen vond voorheen op de hoger gelegen gronden van de Hondsrug land- en tuinbouw plaats, terwijl op de lager gelegen gronden in het oosten veeteelt werd bedreven. In 1350 werd het Winschoterdiep gegraven en ontwikkelde zich al wat kleinschalige bedrijvigheid op de plek van de huidige Oosterpoort. Vanaf 1657 lag buiten de Oosterpoort - noordelijk van de als versterking van de vesting gegraven Griffe - de vuilnisbelt van de stad: de zogenaamde Drekstoep. Al voor 1830 had zich ten zuiden daarvan een sloppenwijkje gevormd. Aan het eind van de 19de eeuw werd de vuilnisbelt verplaatst naar het terrein van de huidige Gemeentelijke Reiniging. Op het oude terrein werd de Veemarkt aangelegd.

In 1864 vond aan de Brandenburgerstraat, de Kleine Brandenburgerstraat en de Kleine Sophiastraat de eerste(kleinschalige) bebouwing van de huidige wijk plaats. De aanleg van de spoorlijn naar Nieuweschans in 1868 had tot gevolg dat de zomerhuisjes en theekoepels die de welgestelden van de stad in dit gebied hadden laten bouwen, voor een groot deel verdwenen. Vanaf 1869 werd het hele gebied in hoog tempo bebouwd. In het begin lag het initiatief tot de aanleg van straten vooral bij de gemeente. Later, vanaf ca. 1876, kwam het initiatief veelal van particulieren. Rond 1900 was het gebied tot de Meeuwerderbaan grotendeels met arbeiders- en middenstandswoningen volgebouwd. Een uitzondering vormde het gebied ten oosten van de Hereweg, dat in 1880 door de gemeente werd bestemd als woongebied voor de welgestelden: het Zuiderpark. Tot ver na de Tweede Wereldoorlog veranderde er in de wijk relatief weinig.

In het zuiden werd de wijk in 1969 doorsneden door de ringweg. Hiervoor werden aan de Meeuwerderbaan en de H.L. Wichersstraat woningen afgebroken. In het begin van de jaren ‘70 van de vorige eeuw werd op de plek van de voormalige veemarkt, het Cultureel Centrum De Oosterpoort gebouwd. Hierdoor verdween het grootste deel van de Veemarktstraat.

De Oosterpoort is een typische negentiende-eeuwse arbeiderswijk die voor het grootste deel voor de Woningwet van 1901 tot stand is gekomen. Het Zuiderpark vormt hierbinnen een apart gebied. De bebouwing bestaat hier voornamelijk uit vrijstaande villa's (zoals die aan Zuiderpark 25 en Zuiderpark 12-13). Het Zuiderpark is in 2000 in zijn geheel aangewezen als beschermd stadsgezicht. Ruimtelijk gezien is er een duidelijke aansluiting met de binnenstad en met het noordoostelijk deel van de Herewegbuurt.

Europapark
Het Europapark is een nieuw woon- en werkgebied, grenzend aan de Oosterpoortwijk aan de zuidkant van de stad Groningen. Het wordt geleidelijk tot ontwikkeling gebracht. In vier kwadranten biedt het Europapark plaats aan wonen, werken en ontspanning. Kenmerkend element is de Euroborg, het multifunctionele stadioncomplex waar voetbalclub FC Groningen haar wedstrijden speelt.

Het gebied heeft van oudsher een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van de stad. De aanleg in de 14de eeuw van het 'Schuytendiep' - later omgedoopt tot Winschoterdiep - betekende een grote impuls voor de handel tussen Groningen en de Veenkoloniën. Ooit stond hier een aantal houtzaagmolens waaronder De Zon en Ellensmolen. In het huidige Europapark herinnert een bewaard gebleven balkgat, waarin de nog onbewerkte boomstammen dreven, aan deze bedrijvigheid.

Eind 17de eeuw - na het beleg van Bommen Berend in 1672 - legde Menno van Coehoorn de Helperlinie aan, ter verdediging van de stad. Deze linie werd in de 18de eeuw uitgebreid met het Helperdiepje. Een deel van deze gracht ligt nog in het Europapark. In 1915 verrees in het huidige Europapark de Provinciale Electriciteitsfabriek. In de jaren daarna namen de Helpmancentrale en later de Hunzecentrale de elektriciteitsvoorziening van de stad over. De eerste eenheid van de Hunzecentrale kwam gereed in 1963, de 5de werd in 1970 in gebruik gesteld. Vanaf dat jaar vormden de 5 pijpen een markant onderdeel van de Groningse skyline. De Helpmancentrale werd in de jaren '80 deels afgebroken. Het administratiekantoor en de turbinehal bleven behouden en bieden nu als de Mediacentrale onderdak aan diverse bedrijven. De Hunzecentrale en de 5 pijpen werden in 1998 gesloopt.

Binnen het Europapark neemt woonbuurt de Linie een bijzondere plek in. Het is een nieuwe stadswijk met woonhuizen die grotendeels particulier of in collectief particulier opdrachtgeverschap tot stand werden gebracht. De woningen liggen aan 7 woonstraten die in naamgeving verwijzen naar het voormalige gebruik van het Europapark. Veel aandacht is besteed aan de architectuur door onder meer architect Moriko Kira en Inbo Architecten. Kenmerkend is ook het grote wooncomplex De Frontier dat de kleinschalige grondgebonden woningen scheidt van de spoorlijn.

Alfa-College - AAS Architecten

Alfa-College

Boumaboulevard | schoolgebouw | 2013

Architectuur
Bedrijfsverzamelgebouw Sontweg - SKETS Architectuurstudio

Bedrijfsverzamelgebouw Sontweg

Sontweg | bedrijfsgebouw | 2016

Architectuur
Brinkflats - Rem Koolhaas

Brinkflats

De Brink | Appartementen | 1988

Architectuur
De Frontier - Thomas Müller Ivan Reimann Architekten

De Frontier

Verlengde Lodewijkstraat | 2010

Architectuur
De Groninger Silo - Architectenbureau Kazemier & Tonkens

De Groninger Silo

Griffeweg 4 | industriegebouw | 1890/1924

Architectuur
Doorzonwoning De Schans - Kingma, Sipke

Doorzonwoning De Schans

De Schans 2 | woonhuis | 2007

Architectuur
Dubbele villa - Nijhuis, G.

Dubbele villa

Zuiderpark 12-13 | villa

Architectuur
Euroborg - Arets Architect & Associates, Wiel

Euroborg

Boumaboulevard 41 | bedrijfsgebouw

Architectuur
Gebouwenensemble ‘Stockholm’ en ‘Oslo’ - Van Tilburg en Partners

Gebouwenensemble ‘Stockholm’ en ‘Oslo’

Griffeweg | kantoorgebouw

Architectuur
Helperpark 300 - Van Rood, A.H.

Helperpark 300

Helperpark 300 | industriegebouw | 1931

Architectuur
Het Baken - Buijs architecten, John

Het Baken

Barkmolenstraat 12 -78 | appartementencomplex | 1999

Architectuur
Hete Kolen - Team 4 Architecten

Hete Kolen

Boumaboulevard | woon- werkgebouw | 2015

Architectuur
Hoofdkantoor Menzis (voorheen Geové) - Architekten Cie., de

Hoofdkantoor Menzis (voorheen Geové)

Winschoterdiep 70 | kantoorgebouw

Architectuur
Hoofdkantoor Rabobank - Team 4 Architecten

Hoofdkantoor Rabobank

Griffeweg 80 | kantoorgebouw | 1999

Architectuur
IKEA - ontwerper onbekend

IKEA

Sontplein 3 | winkel

Architectuur
Kade Kop Van Oost - ZECC Architectenbureau

Kade Kop Van Oost

Eemskanaal Zuidzijde | Woningen | 2010

Architectuur
Kantoorgebouw De Haan - De Zwarte Hond

Kantoorgebouw De Haan

Van Elmptstraat 2 | kantoorgebouw | 2009

Architectuur
Kantoorgebouw O-Four - Thomas Müller Ivan Reimann Architekten

Kantoorgebouw O-Four

Europaweg 27 | kantoorgebouw

Architectuur
Kas di Coral - bahama architecten

Kas di Coral

Bastion | 2012

Architectuur
Kop van Oost (fase1) - Mecanoo Architekten

Kop van Oost (fase1)

Het Hout | Appartementen | 2010

Architectuur
Mediacentrale - De Zwarte Hond

Mediacentrale

Helperpark 298 | bedrijfsgebouw | 1933

Architectuur
Milieudienst Duinkerkenstraat - Karelse van der Meer Architecten

Milieudienst Duinkerkenstraat

Duinkerkenstraat 45 | kantoorgebouw

Architectuur
Patiowoningen De Linie - Kira, Moriko

Patiowoningen De Linie

Vredelust | eengezinswoning

Architectuur
Schoolgebouw Noorderpoort: Automotive, Transport & Logistiek - AAS Architecten

Schoolgebouw Noorderpoort: Automotive, Transport & Logistiek

Bornholmstraat | schoolgebouw | 2016

Architectuur
Stadskantoor - MVSA Architects

Stadskantoor

Harm Buiterplein | overheidsgebouw | 2014

Architectuur
Station Europapark - Bureau Noordeloos

Station Europapark

Europapark | stationsgebouw | 2013

Architectuur
Stoker en Brander - Claus en Kaan Architecten

Stoker en Brander

Boumaboulevard | Appartementen | 2010

Architectuur
Uitbouw woningen Kwintlaan - Onix

Uitbouw woningen Kwintlaan

Kwintlaan | aanbouw | 2001

Architectuur
Velazquez - Nieto Sobejano Arquitectos

Velazquez

Vredelust | eengezinswoning | 2007

Architectuur
Villa Zuiderpark - Huurman, P.M.A.

Villa Zuiderpark

Zuiderpark 25 | stadsvilla

Architectuur
Wijkvereniging Betlehem - Onbekend

Wijkvereniging Betlehem

Meeuwerderweg 63 | kerkgebouw | 1901

Architectuur
Woningen Barkmolenstraat - OTONOMO Architecten

Woningen Barkmolenstraat

Barkmolenstraat 108 - 128 | appartementencomplex

Architectuur
Woningen Kwintlaan - Oving Architekten

Woningen Kwintlaan

Kwintlaan | eengezinswoning in een rij | 1993

Architectuur
Woningen en gezinsvervangend tehuis - Oving Architekten

Woningen en gezinsvervangend tehuis

Barkmolenstraat 242 - 288 | instelling

Architectuur
Woonblok Eemskwartier - ZECC Architectenbureau

Woonblok Eemskwartier

Sontweg | Woningen | 2017

Architectuur
Woonhuis De Schans - Timmer, J.H.

Woonhuis De Schans

De Schans | vrijstaande woning | 2008

Architectuur
Woonhuis Meeuwerderweg - Oving Architekten

Woonhuis Meeuwerderweg

Meeuwerderweg | woonhuis | 2014

Architectuur
Woonhuis Zwaga en van der Wal - Zwaga, Pieter Bas

Woonhuis Zwaga en van der Wal

De Schans | vrijstaande woning | 2009

Architectuur
logo

Platform GRAS biedt u deze website aan.
Colofon | Proclaimer