Henri Rots (Aalten, 2 juni 1898 - Westerbork, 28 oktober 1944) begint zijn carrière als bouwkundige in zijn geboorteplaats Aalten. In opdracht van derden maakt hij bouwtekeningen, berekeningen en bestekken. Daarnaast geeft les in lijn- en vaktekenen. Eind 1923 verhuist hij naar Groningen, waarschijnlijk voor de liefde. In mei 1924 trouwt hij met Trijntje de Langen, geboren te Oldehove. Ze wonen eerst aan de Achterweg 4, vanaf 1925 aan de Westerkade 19a en vanaf 1933 aan de Westerhaven 11a. Het laatste huis ontwerpt Rots zelf.

 

Rots ontwikkelt zich in Groningen van een bouwkundige tot een ‘volwaardig’ architect. In de eerste jaren ontwerp hij vooral winkelpuien, waaronder de gevel van een banketbakkerij aan het Akerkhof, met hier en daar een groter woonhuis of winkelwoonhuis. In de loop van de jaren twintig neemt de schaal van zijn projecten toe. Vooral in Helpman ontwerpt hij diverse grote woningcomplexen.

 

Naast zijn werk als architect blijft Rots tekenles geven. Daarnaast heeft hij talloze nevenfuncties: van adviseur van de gemeentearchitect van Termunten en Technisch medewerker van het blad Bouwbelangen tot lid van de geschillencommissie van de Bond Nederlandse Architecten (B.N.A.) en bestuurslid van de Stichting voor Beheer van Bad en Zweminrichtingen.Eind jaren dertig helpt hij zijn oud medewerker K. Sandburg, die zelfstandig architect wil worden, op weg. Een paar jaar vormen ze samen met bureau Rots & Sandburg architecten, gevestigd in Zwolle.

 

Tijdens de Tweede Wereldoorlog sluit Rots zich aan bij het verzet. Hij heeft een leidende functie bij de luchtbescherming. Zijn huis fungeert als hoofdkwartier van de Landelijke Organisatie voor Hulp aan onderduikers (LO) en als schuilplaats van een knokploeg, waar hij zelf ook deel van uitmaakt. De woning heeft een achteruitgang en is dus ook geschikt voor vergaderingen van het verzet. Op 16 oktober 1944 wordt Rots bij een inval door de SD gearresteerd, afgevoerd naar het Scholtenhuis en niet veel later de Duitsers gefusilleerd. 

 

Na de oorlog is er lang onduidelijkheid over de dood van Rots. Zo krijgt de familie in juni 1945 het bericht dat hij ‘op laaghartige wijze om het leven is gebracht’ in concentratiekamp Neuengamme, ten zuidoosten van Hamburg. In september 1947 wordt bevestigd dat Rots op 20 oktober 1944 te Westerbork is gefusilleerd, samen met enkele andere door de SD aangewezen Todeskandidaten, waaronder de NSF-voorman Iman van den Bosch (1891-1944). Bij de executie zijn onder anderen de uit Haarlem afkomstige broers en oorlogsmisdadigers Pieter (1920-1948) en Klaas-Carel Faber (1922) betrokken. Henri Rots’ stoffelijk overschot wordt verbrand in het crematorium van het kamp. Zijn naam staat vermeld op een gedenksteen op het in 1946 onthulde Oorlogsmonument Esserveld in Groningen.

 

Na de bevrijding wordt de leiding van het architectenbureau Henri Rots op verzoek van zijn vrouw waargenomen door haar zwager, W. Brouwer, architect te Alphen aan de Rijn. Later wordt het bureau overgenomen door J.H.W. Rots, de neef van Henri.